Heb je de ambitie om als project- of bijvoorbeeld lijnmanager aan de slag te gaan op termijn? Vind je het leuk om collega’s opbouwende feedback te geven en aan te sturen, bijvoorbeeld als buddy van een nieuwe medewerker? Gebruik het moment om de volgende stap te zetten in je professionele carrière! Word een gewaardeerd leider binnen de organisatie waar je momenteel werkt, of kies straks voor de overstap naar een andere werkgever.
Een van de eerste stappen op je route naar het worden van een gewaardeerd leider, is het je eigen maken van verschillende leiderschapsstijlen. Interessant is het hierbij om je te verdiepen in situationeel leiderschap. Zoals de naam al doet vermoeden, pas je jouw manier van leidinggeven hierbij aan op de situatie. In dit artikel lees je meer over de toepassing ervan.
Dit verstaat men onder situationeel leiderschap
Situationeel leidinggeven is niet iets van de laatste jaren, het bestaat al veel langer. De theorie vertelt ons dat deze manier van leidinggeven aan teams al in 1969 werd bedacht. Het model achter situationeel leiderschap beschrijft dat er niet één leiderschapsstijl is, die altijd kan worden toegepast. Het is afhankelijk van de situatie waarin iemand zich bevindt, welke manier van leidinggeven het meest passend is. Waar de ene collega een sterk directieve vorm van leidinggeven wenst om te kunnen excelleren, wenst een andere collega juist wat meer vrijheid. Ook het directief leidinggeven kent hierbij verschillende gradaties. Zo wil je voorkomen dat je straks als manager vervalt in micromanagement. Het is iets wat doorgaans niet gewaardeerd wordt door de mensen in je team.
Persoonlijke kenmerken van een situationeel leider
Niet iedereen heeft het per definitie in zich om een situationeel leider te worden binnen een organisatie. Het vergt bijvoorbeeld veel van je flexibiliteit. In welke mate ben je in staat om je manier van leidinggeven aan te passen bij een veranderende situatie? Hoe zorg je dat je manier van managen leidt tot een verbetering van het presteren van teams? In hoeverre ben je bereid om de controle los te laten, ook wanneer je zelf nog weinig ervaring hebt in deze nieuwe rol, en de verantwoordelijkheid bij het team neer te leggen? Dit zijn voorbeelden van vragen die je jezelf kunt stellen, wanneer je voornemens bent om zelf aan de slag te gaan met het je eigen maken van situationeel leiderschap.
Als situationeel leider ben je niet de manager die het team aanstuurt. Veel meer ben je een coach binnen het team. Je helpt je collega’s waar nodig en laat hen vrij om zelf de verantwoordelijkheid te pakken voor de uitvoering van een opdracht. Het coachen van mensen die veel ervaring hebben of bijvoorbeeld aanzienlijk ouder zijn dan jij bent, kan zeker in het begin uitdagend zijn. Het is iets dat je kunt trainen door bijvoorbeeld een relevante opleiding of cursus te volgen, gerelateerd aan dit thema.
Zorg dat je het team goed kent als een situationeel leider
De basis van situationeel leiderschap is het kennen van het team. Weet wie welke achtergrond en interesses heeft, hoe ervaren je teamleden zijn en bijvoorbeeld hoe lang zij binnen de organisatie werkzaam zijn. Iemand met veel ervaring die al meerdere jaren op de werkvloer rondloopt weet hoe een taak moet worden opgepakt en wie daarbij betrokken moet worden. Je kunt een dergelijke collega veel vrijheid geven. Iemand die net binnen is kent de collega’s minder goed en zal nog niet weten, wie wanneer bij een proces aangehaakt moet worden. Voor deze collega is het prettig om een wat meer directieve leiderschapsstijl aan te houden, waarbij je hem of haar de juiste richting op stuurt.
Wanneer je het team en de vaardigheden van individuele teamleden goed kent, kun je de volgende stap zetten. Dat is het voortdurend inschatten van de complexiteit en omvang van taken. Wat is er nodig om een taak voltooid te krijgen? In welke mate zijn andere taken afhankelijk van de afronding van deze eerste opdracht? Enzovoorts.
Kijk naar de taakvolwassenheid van collega’s
Combineer beide elementen met elkaar, door taken te koppelen aan medewerkers en op basis van hun taakvolwassenheid te bepalen welke leiderschapsstijl passend is. Iemand met veel ervaring in een taak heeft behoefte aan een andere leiderschapsstijl, dan iemand die net begonnen is in een functie. Over het algemeen kunnen vier verschillende leiderschapsstijlen van elkaar worden onderscheiden, namelijk: sturen, steunen, delegeren en begeleiden.
Haal feedback op bij je teamleden
Niet onbelangrijk bij de toepassing van situationeel leiderschap: zorg dat je regelmatig feedback ophaalt bij teamleden. Vinden zij de manier van leidinggeven prettig? Aan welke leiderschapsstijl hebben zij behoefte? Iemand die veel ervaring heeft, kan nog steeds behoefte hebben aan een sturende leiderschapsstijl. Evenals dat iemand met weinig ervaring juist meer vrijheid kan wensen. Zoek hierin naar de juiste balans om het team als geheel te laten excelleren.
